کاربرد هیدرومتر در آزمایشگاه چیست؟ هیدرومتر یکی از ابزارهای کلیدی و پرکاربرد در آزمایشگاه‌های شیمی و مراکز علمی به شمار می‌رود که نقش مهمی در اندازه‌گیری چگالی و وزن مخصوص مایعات دارد. کاربرد گسترده و دقت بالای هیدرومتر باعث شده است که این ابزار نه تنها در آزمایشگاه‌های شیمی، بلکه در صنایع غذایی، دارویی، محیط زیست و حتی مراکز پزشکی برای آنالیز نمونه‌های مختلف مانند ادرار نیز مورد استفاده قرار گیرد.
در ادامه این مطلب بیشتر با کاربردهای هیدرومتر در صنعت آشنا خواهیم شد.
هیدرومتر چیست؟
هیدرومتر یا آب‌سنج ابزاری آزمایشگاهی است که برای اندازه‌گیری چگالی یا وزن مخصوص مایعات مورد استفاده قرار می‌گیرد. این وسیله ساده، متشکل از یک لوله شیشه‌ای یا پلاستیکی درجه‌بندی‌شده و یک حباب وزنی در انتهای خود است که به کمک اصل شناوری ارشمیدس کار می‌کند. با قرار دادن هیدرومتر در مایع مورد نظر، میزان فرورفتگی آن متناسب با چگالی مایع بوده و عدد مربوط به چگالی یا وزن مخصوص به‌راحتی از روی مقیاس درج‌شده خوانده می‌شود.
برای مطالعه: شیشه آلات آزمایشگاهی
انواع هیدرومتر و کاربرد هیدرومتر در آزمایشگاه و در صنایع مختلف
در ادامه، انواع رایج و کاربرد هیدرومتر در آزمایشگاه و در صنایع مختلف به صورت خلاصه در یک جدول آورده شده است:
|
نوع هیدرومتر |
کاربرد اصلی |
صنایع و محیط‌های استفاده |
|
هیدرومتر استاندارد |
اندازه‌گیری چگالی عمومی مایعات رقیق. |
آزمایشگاه‌های شیمیایی و فیزیکی. |
|
هیدرومتر قندسنج |
اندازه‌گیری غلظت قند. |
صنایع غذایی و نوشیدنی، کشاورزی، تولید مربا و شیره. |
|
هیدرومتر اسیدسنج |
اندازه‌گیری غلظت اسیدها و بازها. |
آزمایشگاه‌های شیمیایی، داروسازی، پزشکی. |
|
هیدرومتر الکل‌سنج |
اندازه‌گیری غلظت الکل. |
صنایع الکل‌سازی، نوشیدنی‌های الکلی، شراب‌سازی. |
|
هیدرومتر نمک‌سنج |
اندازه‌گیری چگالی و غلظت نمک. |
آبزی‌پروری، نمک‌زدایی آب، صنایع نمک. |
|
هیدرومتر با مقیاس چندگانه |
اندازه‌گیری چگالی مایعات با خصوصیات متفاوت. |
آزمایشگاه‌ها و صنایع نیازمند اندازه‌گیری‌های متنوع. |
|
هیدرومترهای وزن مخصوص (Specific Gravity) |
اندازه‌گیری وزن مخصوص مایعات (چگالی مایع نسبت به آب). |
آزمایشگاه‌ها برای اندازه‌گیری چگالی مواد مختلف. |
|
هیدرومترهای API |
اندازه‌گیری چگالی نفت خام و مایعات هیدروکربنی. |
صنعت نفت و پتروشیمی. |
|
هیدرومترهای بومه (Baumé) |
اندازه‌گیری چگالی مایعاتی مانند شراب و عرق (میزان الکل و تخمیر). |
صنایع تولید نوشیدنی‌های الکلی. |
|
هیدرومترهای بریکس (Brix) |
اندازه‌گیری مقدار قند در محلول‌های آب و قند. |
صنعت آبمیوه و نوشیدنی‌های گازدار. |
|
هیدرومترهای پروپیلن گلیکول |
اندازه‌گیری چگالی پروپیلن گلیکول و ترکیبات مشابه. |
صنایع یخچال‌سازی و سیالات سرمایشی. |
|
هیدرومترهای آب نمک (Salt-Brine) |
اندازه‌گیری چگالی محلول‌های آب نمک. |
صنایع برودتی، نمک‌زدایی، تعیین غلظت نمک. |
|
هیدرومترهای توادل (Twaddle) |
اندازه‌گیری چگالی و ویسکوزیته مایعات خاص. |
صنایع شیمیایی و آزمایشگاه‌ها. |
|
هیدرومترهای خاک |
اندازه‌گیری چگالی و رطوبت خاک. |
آزمایشگاه‌های خاک‌شناسی و کشاورزی. |
کاربردهای هیدرومتر در صنعت
همانطور که گفتیم هیدرومتر ابزاری حیاتی در بسیاری از صنایع است که برای اندازه‌گیری چگالی مایعات و تخمین ویژگی‌های آن‌ها، مانند میزان الکل یا قند، به کار می‌رود. دقت بالا و کاربردهای متعدد این ابزار، آن را به یکی از تجهیزات آزمایشگاهی مهم در صنایع مختلف تبدیل نموده است.
در ادامه، برخی از کاربردهای هیدرومتر در صنعت به صورت خلاصه در یک جدول آورده شده است:
|
صنعت |
کاربرد |
|
صنعت تولید شراب |
اندازه‌گیری چگالی مایع برای تعیین درصد الکل و میزان تخمیر؛ کمک به تشخیص زمان پایان تخمیر و آمادگی شراب. |
|
صنعت عرق‌گیری (تولید مشتقات الکلی) |
اندازه‌گیری مقدار الکل در مایعات؛ کمک به تولیدکنندگان برای جداسازی الکل خالص و مناسب. |
|
صنعت داروسازی |
بررسی چگالی و میزان ترکیب شیمیایی محلول‌های دارویی؛ کمک به تولید دقیق داروها و اطمینان از رعایت استانداردهای بهداشتی. |
|
صنعت شیمیایی |
اندازه‌گیری چگالی مایعات و پایداری ترکیبات شیمیایی در محلول‌ها؛ ضروری برای تنظیم ترکیب مواد و اطمینان از کیفیت محصولات. |
|
صنعت نفت و گاز |
اندازه‌گیری چگالی نفت و دیگر مایعات هیدروکربنی؛ کمک به تحلیل و استخراج صحیح منابع. |
|
صنعت تولید آب معدنی |
اندازه‌گیری چگالی آب و میزان مواد معدنی موجود در آن؛ کمک به تولیدکنندگان برای حفظ کیفیت محصول مطابق با استانداردها. |
|
صنعت نوشیدنی‌های غیر الکلی |
اندازه‌گیری مقدار قند در نوشیدنی‌هایی مانند آب‌میوه‌ها و نوشیدنی‌های گازدار؛ کنترل میزان شیرینی و اطمینان از کیفیت محصول. |
روش کار با هیدرومتر
کار با هیدرومتر برای اندازه‌گیری چگالی مایعات، فرآیندی ساده اما نیازمند دقت است. ابتدا باید هیدرومتر مناسب با نوع مایع (مثلاً قندسنج برای محلول‌های قندی یا الکل‌سنج برای محلول‌های الکلی) را انتخاب کنید. سپس مایع مورد نظر را آماده کرده؛ آن را در یک ظرف شفاف و بدون حباب بریزید. هیدرومتر را به آرامی و به صورت عمودی در مایع قرار داده و اجازه دهید آزادانه شناور شود. برای خواندن دقیق مقیاس، چشم خود را هم‌سطح با سطح مایع قرار دهید تا از خطای پارالاکس جلوگیری نمایید؛ عددی که سطح مایع روی مقیاس هیدرومتر نشان می‌دهد، چگالی یا وزن مخصوص مایع است. پس از ثبت نتیجه، برای اطمینان بیشتر می‌توانید اندازه‌گیری را چند بار تکرار کرده و میانگین بگیرید. در نهایت، هیدرومتر را به دقت تمیز و خشک کنید تا برای استفاده‌های بعدی آماده باشد.
خرید هیدرومتر از فراسنجش لب
حالا که با کاربرد هیدرومتر در آزمایشگاه های شیمی و مراکز علمی آشنا شدیم، برای خرید هیدرومتر از فروشگاه فراسنجش لب، می‌توانید به وب‌سایت رسمی این مجموعه مراجعه نمایید که انواع هیدرومترهای دقیق و با کیفیت از برندهای معتبر مانند TFA Dostmann آلمان را ارائه می‌دهد. این مجموعه محصولات خود (انواع تجهیزات مراکز آزمایشگاهی و پزشکی کشور) را با تضمین اصالت، قیمت مناسب و مشاوره تخصصی در اختیار مشتریان قرار می‌دهد. فراسنجش لب انواع هیدرومترهای دیجیتال و آزمایشگاهی را برای کاربردهای مختلف صنعتی، آزمایشگاهی و کشاورزی عرضه می‌کند. برای کسب اطلاعات بیشتر، مشاوره رایگان و سفارش محصول، می‌توانید از طریق شماره تماس 02166495675 با کارشناسان این مجموعه ارتباط برقرار کنید.
سوالات متداول
- هیدرومتر چگونه چگالی را اندازه‌گیری می‌کند؟ هیدرومتر بر اساس اصل شناوری کار می‌کند؛ میزان فرو رفتن آن در مایع نشان‌دهنده چگالی مایع است.
- دقت هیدرومتر در مقایسه با پیکنومتر چقدر است؟ دقت پیکنومتر بسیار بالاتر از هیدرومتر است، زیرا پیکنومتر جرم و حجم دقیق مایع را اندازه‌گیری می‌کند.
- چرا دما در اندازه‌گیری با هیدرومتر اهمیت دارد؟ چگالی مایعات با دما تغییر می‌کند، بنابراین برای به دست آوردن نتیجه دقیق، باید اندازه‌گیری را در دمای مشخصی انجام داد یا نتایج را بر اساس دما تنظیم کرد.
- هیدرومتر در چه صنایعی کاربرد بیشتری دارد؟ هیدرومتر در صنایعی مانند تولید شراب، عرق‌گیری، داروسازی، شیمیایی، نفت و گاز، تولید آب معدنی و نوشیدنی‌های غیر الکلی کاربرد گسترده‌ای دارد.
- مزیت اصلی استفاده از هیدرومتر چیست؟ سهولت استفاده، هزینه پایین و سرعت بالا در اندازه‌گیری، از مهم‌ترین مزایای هیدرومتر هستند.
- محدودیت‌های اصلی هیدرومتر چیست؟ دقت نسبتاً پایین‌تر نسبت به ابزارهای پیشرفته‌تر و نیاز به استفاده در دمای خاص.